Khái niệm là gì? So sánh khái niệm và định nghĩa năm 2022

3/5 - (193 bình chọn)

Bất cứ bài viết, bài văn tiểu luận nào phần đầu tiên cũng là mục khái niệm, giúp phân tích và hiểu được nội dung tiếp theo. Vậy khái niệm là gì? Sự khác nhau của khái niệm và Định nghĩa. Hãy theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn nhé!

1. Khái niệm là gì?

Khái niệm là một hình thức, một đối tượng cơ bản của tư duy (bao gồm: một ý nghĩa, một ý tưởng của một tên gọi chung trong phạm trù logic, hoặc một sự suy diễn) phản ánh được thuộc tính chung, bản chất của các đối tượng sự vật, hiện tượng trong mối liên hệ cơ bản nhất và tâm lý học trong hiện thực khách quan.
Khái niệm là hình thức của tư duy (tư duy trừu tượng) phản ánh những đối tượng trong hiện thực thông qua dấu hiệu chung, bản chất.

Khái niệm theo triết học: Immanuel Kant chia thành 2 loại khái niệm là khái niệm aprioric (sản phẩm của trí tuệ) và khái biệm aposterioric (được tạo ra từ quá trình trừu tượng hóa kết quả thực nghiệm).

Khái niệm theo tâm lý học: việc tạo ra một khái niệm nào đó là một chức năng cơ bản của sự suy nghĩ và cảm nhận cho phép hệ thống hóa hiểu biết của ta về thế giới. Bao gồm 2 dạng khái niệm:

+ Khái niệm cổ điển (dập khuôn, mang tính Aristoteles):có giới hạn rõ rệt, dựa vào định nghĩa chính xác, mang điều kiện xứng đáng trong một thể loại cho trước đó.

+ Khái niệm tự nhiên (mờ, nhòe): dựa vào sự đồng dạng với đối tượng tiêu bản đã được lưu lại trong trí nhớ.

Thuộc tính của khái niệm:

Thuộc tính của khái niệm có 2 loại là: ngoại hàm (hay ngoại trương hay ngoại diên) và nội hàm.

Định nghĩa là sự xác định bằng ngôn ngữ nhất định về các đặc trưng cơ bản tạo thành nội dung của khái niệm về một sự vật, hiện tượng hay quá trình nào đó, với mục đích phân biệt nó với các sự phân căn bản trong mọi lý thuyết khoa học.

Các nguyên tắc của định nghĩa

+ Nguyên tắc tương xứng: là ngoại diện của khái niệm dùng để định nghĩa bằng nhau.

+ Không nói vòng quanh, vòng vo.

+ Không nói theo các cách phủ định.

+ Phải rõ ràng, cụ thể nghĩa là định nghĩa không chứa các thuộc tính có thể suy ra từ thuộc tính khác.

Xem thêm: Phương pháp là gì? Có loại phương pháp nào? Cho ví dụ?

2. So sánh khái niệm và định nghĩa

+ Giống nhau:

Mô tả đối tượng nghiên cứu trong khoa học nói chung hay toán học nói riêng.

+ Khác nhau:
Định nghĩa (definition) cần chính xác, chặt chẽ, tập trung, nhất quán.Một đối tượng khi đã được định nghĩa thì nó hoàn toàn xác định, tồn tại, duy nhất và phân biệt với các đối tượng khác. Ví dụ như định lý, hệ quả và tiên đề.

Khái niệm (concept) có nghĩa rộng hơn và bao quát hơn định nghĩa, bao gồm nhiều đối tượng. Vì vậy, khái niệm không cần phải chặt chẽ, chính xác.

Định nghĩa khái niệm đều được làm rõ các đặc điểm và các mối quan hệ trừu tượng của một sự việc. Một định nghĩa khái niệm chỉ làm rõ thế nào để liên kết một công việc này với công việc khác thì định nghĩa hoạt động sẽ chỉ ra việc mình phải làm, nó sẽ gắn liền thực tế nên có vai trò rất quan trọng trọng việc quản lý hay đo lường.

Các định nghĩa khái niệm dựa trên lý thuyết mà đặt vào một bối cảnh và tổng hợp lại với khái niệm ở mức độ cao hơn và đặt nó ngang với một số khái niệm khác. Còn với định nghĩa hoạt động sẽ phân tích các hoạt động cụ thể như đơn vị đo lường và cách đo lường.